Veldateliers Westerparkhaven
De Buren van Haven-Stad Zuid-West zijn in de zomermaanden van 2023 viermaal op pad geweest, in het gezelschap van enkele ex-professionals in de stadsontwikkeling. Doel was om delen van het gebied van Haven-Stad aan de zuidkant van het IJ aan den lijve te ervaren, te zien en dus begrijpen waar fysieke obstakels liggen, te zien en voorstelbaar te maken waarin nieuwe mogelijkheden liggen.
In het eerste Atelier Haven-Stad Zuid-West (30-01-2023) noemde ik het traject van Samen Stad Maken een ontdekkingsreis, omdat we nog niet zo goed weten hoe ‘het moet’ en waar we uit gaan komen. Ik zie dit zomerproject van de Buren als deel van die ontdekkingsreis. Het is ook het uitproberen van hetgeen ik als Ontwerpen op locatie heb gepropageerd: kijken waar en hoe kennis van bovenaf - door de professional, vanaf de tekentafel - en kennis van onderop - door de dagelijkse gebruikers - elkaar tegenkomen en kunnen verrijken. Hoewel, zo scherp ligt het natuurlijk niet, want ook professionals wandelen, net zoals bewoners tekenen….
We waren steeds een uur of twee op pad, behalve toen het plensde van de regen, toen hebben we het wat korter gehouden. En steeds hebben we direct daarna in de leegstaande Elisabeth Paulusschool in de Spaarndammerstraat nog een paar uurtjes zitten praten en tekenen op doorzichtig calquepapier over een luchtfoto heen. Wat zagen we nu precies? En wat zien we in onze verbeelding? Daarnaast konden we ook allerlei vragen stellen en (voorzichtige) suggesties doen: waarom is dit zus of zo? Zou dit of dat wellicht mogelijk zijn?
We hebben ons op twee onderwerpen gefocust: de groen-blauwe verbindingen en het openbaar vervoer. Die focus kwam direct voort uit de verschillende zienswijzen van de bij de Buren aangesloten verenigingen en groepen op het Integraal Raamwerk Haven-Stad (2021). De Buren zijn ervan overtuigd dat deze onderwerpen in combinatie met het perspectief van de wandelaar (en de langzame fietser) dé invalshoek moeten zijn voor 21ste eeuwse stadsontwikkeling.
We zijn al lopend en fietsend op zoek gegaan naar de plekken waar schakels ontbreken dan wel kansen liggen om een doorgaand stelsel van groen-blauwe verbindingen en ruimten te realiseren. We hebben de karakteristieke eigenheid van sommige plekken benoemd, zoals De Tuinen van Westerpark met hun uitgestrekte wandelpaden en het relict van de Overbrakerpolder. We zien kansen in een ruimtelijke markering van het voormalige tracé van de Spaarndammerdijk, en in een markering van het voormalige Houtveemkanaal als parkzone.
We zijn al lopend en fietsend het spoor gevolgd van een eventuele verlenging / sluiting van de Ringlijn vanaf halte Isolatorweg. We zagen het probleem van de kruising met andere sporen, maar zagen ook dat er veel groen wordt aangetast, en dat de halte Hemknoop volgens het voorkeurstracé van de gemeente eigenlijk helemaal verkeerd ligt, grootdeels omgeven door het groen van de begraafplaats en het Woeste Westen, in plaats van middenin een sterk te verdichten stedelijk gebied. We keken ook verder en ontdekten nieuwe mogelijkheden aan de noordzijde van de Schiphollijn, in het gebied rondom de Houtveemhal.
Westerparkhaven Amsterdam (c) Buren Westerparkhaven september 2023
We hebben onze ontdekkingen zoveel mogelijk opgetekend op een kaart, hoewel het lastig is om daarop ook alle open vragen te noteren. Vandaar dat we ook een Powerpoint presentatie hebben gemaakt. Die is op 4 september 2023 eerst in een bredere groep van zo’n 25 Buren besproken en naar aanleiding daarvan aangepast. Op 11 september 2023 hebben we de resultaten van ons zomerproject aangeboden aan de Kerngroep (Gemeente, Buren en Ateliemeester), met de bedoeling dat het een start vormt voor meer inhoudelijke gesprekken met de gemeente de komende paar jaar. We zouden daarvoor ook graag met de gemeentelijke ontwerpers een vervolg geven aan de veldateliers. Want die blijken heel erg goed te werken!
En tenslotte: we hebben de naam veranderd. Niet meer Haven-Stad Zuid-West, maar Westerparkhaven. Zo heet dit stuk van ons Amsterdam.
versie 21 september 2023